Znaczenie Indeksu Glikemicznego w Cukrzycy Typy 1
Co ma wpływ na prawidłowe wartości glukozy we krwi?
Home > Cukrzyca
W cukrzycy typu 1 zalecenia żywieniowe nie odbiegają od zasad żywienia zdrowego człowieka, czyli zalecane jest żywienie zbilansowane, urozmaicone, dostosowane do wieku, płci, rozmiarów ciała, aktywności fizycznej i stanu zdrowia. Prawidłowo zbilansowana dieta jest istotnym czynnikiem profilaktyki mikro i mikronaczyniowych powikłań cukrzycy.
Na wartość glikemii poposiłkowej ma wpływ nie tylko ilość węglowodanów w diecie ale także ich struktura oraz interakcje z innymi składnikami produktu lub posiłku. Stąd też w dietoterapii cukrzycy typu 1 i 2 istotne znaczenie ma wartość indeksu glikemicznego.
Indeks glikemiczny (IG) określany jest jako pole pod krzywą glikemiczną po podaniu porcji produktu spożywczego zawierającego 50 g węglowodanów przyswajalnych w porównaniu z analogicznym polem po podaniu tej samej ilości węglowodanów z produktu standardowego (glukozy). Z praktycznego punktu widzenia produkty o wysokim indeksie glikemicznym (IG > 70) powodują szybki wzrost glikemii poposiłkowej, a następnie szybki jej spadek. Wahania glikemii po spożyciu tego rodzaju produktów mogą przyspieszyć pojawienie się powikłań cukrzycy. Stąd też ważne jest komponowanie posiłków, w których skład wchodzą produkty o niskim (IG < 55) i średnim (55 – 70) IG.
Podstawą diety o niskim IG są nieprzetworzone, surowe warzywa i owoce, niskotłuszczowe produkty mleczne, nasiona roślin strączkowych i orzechy.
Jeśli chorujesz na cukrzycę nie musisz znać wartości IG poszczególnych produktów, ważne jest natomiast zrozumienie zarówno wpływu IG na wartość glikemii poposiłkowej, jak również czynników wpływających na IG danej potrawy. Zalicza się do nich:
- zawartość i wzajemne proporcje glukozy, fruktozy, sacharozy, laktozy i skrobi – niższy IG mają produkty zawierające fruktozę oraz laktozę (owoce, produkty mleczne) w przeciwieństwie do produktów bogatych w skrobię i sacharozę (ziemniaki)
- rodzaj skrobi – a mianowicie stosunek amylozy do amylopektyny. Niższy indeks mają produkty o większej zawartości amylozy np. ryż parboild.
- zawartość błonnika w produktach spożywczych – błonnik spowalnia wchłanianie węglowodanów, wpływając pozytywnie na wartość glikemii poposiłkowej. Korzystny jest zatem wybór pełnoziarnistych produktów zbożowych (pieczywo razowe, żytnie pełnoziarniste, kasza gryczana niepalona, kasza pęczak, ryż dziki, brązowy, makaron pełnoziarnisty, otręby pszenne, płatki owsiane górskie), siemienia lnianego, nasion chia, pestek dyni, nasion słonecznika, nasion roślin strączkowych, owoców (szczególnie pestkowych).
- sposób przetworzenia produktu spożywczego – produkty zbożowe poddane długotrwałej obróbce cieplnej mają wyższy IG ze względu na proces żelifikacji skrobi, przez co staję się ona bardziej podatna na działanie enzymów amylolitycznych. W cukrzycy poleca się krótką obróbkę termiczną, w małej ilości wody, tak aby przygotowane potrawy ugotowane były na półtwardo. IG ziarna czy otrąb jest niższy niż płatków, czy mąki, ponieważ mielenie, rozdrabnianie i oczyszczanie ziarna niszczy strukturę ścian komórkowych, przez co skrobia staję się bardziej dostępna dla enzymów trawiennych. Metoda ekstruzji i prażenie znacznie podnosi IG, zaleca się unikanie produktów poddanych tego rodzaju przetworzeniu (pieczywo chrupkie, produkty preparowane).
- stopień rozdrobnienia produktu spożywczego – im większe rozdrobnienie produktu tym szybciej wzrasta glikemia poposiłkowa. Zaleca się zatem unikanie produktów poddanych znacznemu rozdrobnieniu.
- dojrzewanie i przechowywanie owoców i warzyw (zwiększa IG)
- obecność białka i tłuszczu w posiłku – składniki te opóźniają opróżnianie żołądka, a co za tym idzie trawienie i wchłanianie węglowodanów w jelicie cienkim, obniżając IG.
- zawartość kwasów organicznych – kwas octowy i mlekowy zawarty w fermentowanych produktach mlecznych i kiszonkach zmniejsza IG.
- tempo spożywania potrawy i pora posiłku – staraj się posiłki spożywać powoli.
Podsumowując, w cukrzycy warto zwracać uwagę na wartość IG. Nie musisz znać konkretnych wartości IG poszczególnych produktów, warto pamiętać co ma na ten wskaźnik wpływ. Staraj się spożywać najmniej przetworzone produkty i pamiętaj o codziennej samokontroli cukrzycy.
